Novar nam begin 2023 zijn eerste batterij in gebruik bij Zonnepark Bontepolder in het Zeeuwse Terneuzen. Die heeft een vermogen van 5 megawatt en een opslagcapaciteit van 5 megawattuur, en deelt de aansluiting met het zonne-energiesysteem. Daarmee was het ook een primeur voor Nederland. Jan Martijn Buruma, Business Unit Director Storage, Hydrogen & Smart Grids: ‘De businesscase is nog spannend, maar inmiddels hebben we alweer diverse vergelijkbare projecten in voorbereiding. Een batterij bij een zonnepark wordt de standaard.’
Novar is een van de meest succesvolle Nederlandse ontwikkelaars van grootschalige zonne-energieprojecten. Er staan al 26 projecten op naam van Novar, met in totaal zo’n 1,5 miljoen zonnepanelen: voldoende voor de energievoorziening van 200.000 huishoudens. Er zitten nog vele projecten in de pijplijn, zowel op daken als velden. Maar volgens Buruma is de tijd van platweg zoveel mogelijk zonnestroom produceren en die op het elektriciteitsnet gooien voorbij. De tijd van bouwen aan een geïntegreerd en flexibel energiesysteem is aangebroken.
‘Het snel en massaal uitrollen van zonnepanelen blijft nodig, willen we onze doelstellingen voor de energietransitie realiseren’, aldus Buruma. ‘Alleen zijn op veel plekken de limieten van ons stroomnet bereikt of in zicht én het aanbod van stroom loopt steeds verder uiteen met de vraag, naarmate er meer wind- en zonne-energie bij komt. Je kunt die vraag sturen, maar niet volledig aansluiten op het aanbod. We moeten dus naar een slimme combinatie van opwek, levering, opslag en energieconversie. Wij zagen die behoefte aankomen en zijn al een tijd bezig met het verbreden van onze activiteiten. Die shift hebben we in 2023 onderstreept met onze naamsverandering, van Solarfields naar Novar.’
De focus van Novar ligt dus niet langer op opwek van elektriciteit met grootschalige zonne-energieprojecten. Novar richt zich nu op de ontwikkeling van complete energiesystemen. Die bestaan uit opwek, opslag en levering van zowel elektriciteit als warmte. Dat uit zich al in concrete projecten, zoals de realisatie van het grootste zonthermiepark van Europa in Dorkwerd bij Groningen. Dat telt 24.000 zonnecollectoren die jaarlijks zo’n 25 gigawattuur thermische energie opwekken. Die energie wordt geleverd aan het middentemperatuurwarmtenet van WarmteStad Groningen. Nog zo’n voorbeeld is de bouw van een elektrolyser van 5 megawatt voor de productie van waterstof bij zonnepark Vloeivelden in Nieuw-Buinen. En begin dit jaar ging het eerste grote batterijopslagsysteem van Novar online bij Zonnepark Bontepolder in Zeeland.
Buruma: ‘Wil Nederland in 2050 energieneutraal zijn, dan moeten er heel veel grote batterijen worden geplaatst om het stroomnet stabiel en stroom betaalbaar te houden. En om leverzekerheid van stroom te garanderen, moet eind dit decennium al zo’n 10 gigawatt aan batterijvermogen beschikbaar zijn, zo berekende Netbeheer Nederland in een scenariostudie. De huidige regelgeving, met name op het gebied van transportkosten, zit het verdienmodel van dit soort energieopslagsystemen nog flink in de weg. Maar wij zetten er vol op in. Dat is een grote kracht van Novar; niet eindeloos discussiëren en rekenen, maar gewoon doen en leren. Zo kom je vooruit.’
Niet eindeloos rekenen, maar gewoon doen en leren: dat is de kracht van Novar.
Zonnepark Bontepolder bij Terneuzen ligt op een voormalige vuilstort. Het beslaat 11,8 hectare en telt 31.962 zonnepanelen, gezamenlijk goed voor een opwekcapaciteit van 17,21 megawattpiek. De batterij die Novar plaatste – en door Alfen is gebouwd – is een 1-uurs-systeem met een vermogen van 5 megawatt en een capaciteit van 5 megawattuur. Ze deelt het primaire allocatiepunt met het zonnepark. Daarmee was, toen het systeem in januari 2023 in gebruik werd genomen, sprake van een nationale primeur – de eerste grote batterij in Nederland die op zo’n grote schaal bij een zonnepark gebruikt wordt op dezelfde netaansluiting.
Door het delen van de netaansluiting zijn het zonne-energiesysteem en de batterij vanuit technisch perspectief achter de meter met elkaar verbonden, waardoor stroom vanuit het zonnepark kan worden opgeslagen in de batterij. Echter, beide projecten hebben elk een eigen secundaire meter, wat betekent dat vanuit commercieel perspectief ze elk een eigen aansluiting op het net hebben. Dit heeft als voordeel dat de projecten afzonderlijk commerciële afspraken kunnen maken en ook gefinancierd kunnen worden. Afgesproken is dat het zonnepark altijd voorrang heeft bij het gebruik van de netaansluiting op de batterij, waardoor er geen curtailment hoeft plaats te vinden van zonnestroom.
Buruma: ‘Onze batterij wordt netneutraal ingepast in het stroomnet, ofwel ze zal in geen geval netcongestie verergeren. Hiervoor hebben we als een van de eerste partijen een capaciteitsbeperkend contract met netbeheerder Stedin afgesloten. Dat betekent dat we op bepaalde momenten, bij pieken in de afname op het lokale net, geen stroom mogen afnemen om de batterij op te laden. Op dit moment zijn we met Stedin in gesprek over een capaciteitsturend contract. Hierin spreken we af dat Stedin de batterij actief kan inzetten om netcongestie te verminderen. Bovendien leveren we diensten op het gebied van het balanceren van het nationale hoogspanningsnet van Tennet. Dat is momenteel veruit de belangrijkste toepassing.’
‘Batterijen worden een standaardtoevoeging aan onze zonneparken. De flexibiliteit die ze bieden is key voor onze energietransitie’ – Jan Martijn Buruma | Business Unit Director Storage, Hydrogen & Smart Grids
De exploitatie en optimalisatie van de handel op de day-ahead- en frequentiemarkten met het batterijopslagsysteem bij Zonnepark Bontepolder ligt in handen van flexserviceprovider Repowered, onderdeel van Novar. Dat gebeurt met behulp van geavanceerde algoritmen. Voor de daadwerkelijke aansturing van de batterij en het zonnepark heeft Repowered een integratie met het smartgrid-platform van Spectral. Zo kan de aansluiting maximaal worden benut, ook in het kader van congestiemanagement.
‘Het is best een ingewikkeld project, met name wat betreft de ontwikkeling van de software die de communicatie en de juiste samenwerking tussen de batterij en het zonnepark faciliteert’, vertelt Buruma. ‘Daarnaast zijn we op vele kleine issues gestuit, bijvoorbeeld dat de locatie net tussen 2 4G-zendmasten ligt waardoor de internetconnectie steeds weer in- en uitschakelde. Dat hebben we opgelost door een vaste internetkabel aan te leggen. Dit soort onvoorziene opstartproblemen is natuurlijk eigen aan pionieren, maar ze zijn allemaal opgelost. Het systeem draait nu naar verwachting en zal doorlopend worden geoptimaliseerd om het stroomnet te ondersteunen en de businesscase te verbeteren. Die is nog spannend, maar inmiddels hebben we alweer diverse nieuwe batterijprojecten in voorbereiding. Batterijen worden een standaardtoevoeging aan onze zonneparken, in ieder geval daar waar dat mogelijk is. De flexibiliteit die ze bieden is immers key voor onze energietransitie.’
De energietransitie begint met een kennismaking. Plan direct een gesprek in of neem contact met ons op.
